Hoe oud zijn sagen?

Voor sagen geldt in feite hetzelfde als voor sprookjes. Sommige sagen kunnen teruggaan tot de Germaanse cultuur terwijl bepaalde historische sagen bijvoorbeeld niet verder teruggaan dan de Opstand (Tachtigjarige Oorlog) of de Napoleontische tijd. Welbeschouwd zijn we over het Germaanse volksgeloof - althans voor wat betreft de Nederlandse situatie - bijster slecht geïnformeerd. De Germanen hebben zelf nauwelijks iets op schrift achtergelaten. De kennis die we hebben over de Germanen is voornamelijk afkomstig van hun vijanden, de Romeinen, en vijandschap levert zelden objectief betrouwbare bronnen op. Eigenlijk moeten we wachten tot de middeleeuwen vooraleer we beter geïnformeerd worden over het geloofsleven en de sagen hier te lande. De middeleeuwer was bekend met alven (vgl. elfen), zeemeerminnen en kobolden (vgl. kabouters), er zijn tover-recepten overgeleverd en men wist wat heksen waren. Het traditionele heksen(waan)beeld - heksen kunnen vliegen dankzij heksenzalf en hebben sexuele omgang met de duivel - zoals dat nog eeuwen zou doorwerken, is overigens pas aan het eind van de middeleeuwen geconstrueerd en wel in de Heksenhamer (1486) van Heinrich Kramer en Jacob Sprenger. Het geloof van de gewone middeleeuwer in lucht-, water- en aardwezens werd overigens krachtig bestreden door de katholieke kerk: de wezens werden gedemoniseerd en derhalve tot duivels en demonen verklaard. Ook in de orthodox-christelijke kerken gebeurt dit heden ten dage nog steeds.